Zondagmiddag. De zon schijnt, een tafel vol fruit, kaas, vis en salade, kinderen spelen in de tuin, oma´s kijken glimlachend toe, mannen houden belangwekkende gesprekken over de toekomst, bij een glas witte wijn geven ze elkaar tips over hoe ze hun dromen kunnen verwerkelijken, de dood is heel ver weg, kanker bestaat niet meer, de lach van het leven ruist door de bladeren van de linden. Zo vierde ik mijn zesenzestigste verjaardag.

Mijn moeder zat die ochtend al klaar toen ik haar kwam halen. Hoe dat mogelijk was begreep ik niet, want ik had haar niets verteld. Haar idee van tijd is verdwenen. De ene dag is net zo nieuw als de vorige en verwarrend omdat het niet gisteren meer is. Haar geheugen is verdampt. Ik hoef haar niet te bellen omdat ze het toch niet onthoudt.

“Laten we gaan,” zeg ik vrolijk tegen haar. Ze lacht blij en gaat als vanzelfsprekend met me mee. Misschien zit ze daar altijd wel te wachten tot haar zoon haar komt halen. Weet die zoon dat niet of zorgt hij ervoor dat het niet tot hem doordringt?

“Waar woon je nou?” vraagt ze onderweg een paar keer.

“Een huis in het bos,” antwoord ik. Het maakt niet uit wat ik zeg. Alleen het vertrouwde geluid van mijn stem is nog belangrijk. De informatie heeft zijn betekenis verloren. Ze zal het straks wel zien. Ik woon daar al twintig jaar. Ze zal het herkennen zonder het te weten.

Een week eerder werd ik ´s nachts geïnterviewd. De taxi had me door een donkere stille wereld naar de radiostudio gereden, waar bijna niemand nog was. Wie zou er op zo´n onmogelijk tijdstip naar de radio luisteren? Eén van de mensen die niet sliepen schreef me later. Ik had bij Hans Peter op school gezeten, maar ik was hem helemaal vergeten. Zijn vader was leraar Engels en aan hem moest ik nog wel eens aan denken. Een strenge man die zijn zinnen doordrenkte met ironie. Ik kwam bij HaPé, zoals hij genoemd werd, thuis omdat we van fotografie hielden en hij bezat een donkere kamer.  Dat wil zeggen: zijn vader was de eigenaar en zijn zoon mocht er foto´s afdrukken. HaPé´s mail riep een wereld die weg was geweest voor me op en ik stuurde hem een bericht terug.

“Waarom slaap je ´s nachts niet?” vroeg ik hem. “Fotografeer je nog steeds?”

Hapé schreef me een mail terug waarin hij vertelt dat hij nog steeds fotografeert. Na het overlijden van zijn vader haalden de familieleden de foto´s waar ze zelf op stonden uit de door zijn vader zorgvuldig bijgehouden albums en tenslotte belandden de albums met daarin alleen nog de zorgvuldig ingeplakte foto´s waar geen mensen op stonden in de clicko. Voorbij.

Op de zondag dat ik mijn verjaardag vier maak ik geen foto´s. Ik ben te druk, de dag is te mooi en de momenten die ik eruit zou kunnen stelen benaderen in de verste verte niet hoe ik het ervaar.  Met blote benen en op gympjes rennen de kinderen rond, willen niet naar huis en proberen de dag te rekken. Nog even, want we weten niet wat er morgen op ons wacht. “Dit zijn de dagen dat jonge mensen herinneringen maken,” zeg ik tegen mijn zoon. “En dat bij ouderen de herinneringen voor het laatst langs komen.” Mijn moeder zit in een stoel bij het badmintonveldje waar gespeeld wordt. Drie tegen drie en denkbeeldige lijnen. Ze glimlacht. “Dat deden we bij ons in de straat,” zei ze.

In die straat staan nu alleen nog auto´s

“Mag ik even mijn moeder bellen om te zeggen dat ik eraan kom,” vraagt ze voor ik haar terugbreng naar het verpleeghuis. Mijn oma overleed in het jaar dat president Kennedy vermoord werd en een paar jaar later kocht mijn moeder het huis van haar vader die stopte met de verbouw van zijn groente in de achtertuin. ´s Morgens vroeg als niemand wakker was ging hij er naartoe en ontlastte zich in de tuin. “Niets beter dan eigen mest,” zei hij.

“Jij hebt een mooi grasveld,” zegt mijn moeder. “Maar mijn gazon was ook prachtig. Als ik jarig was zat ik met mijn vriendinnen op het gras onder de perenboom en jullie waren er ook.” Ik herinner me hoe ze elk jaar haar verjaardag vierde in de tuin die haar grote trots was. Op een of andere manier was het altijd prachtig weer op de negenentwintigste mei. “Maar mijn vader heeft toen alles open gegraven en het grasveld vernield.”

“Hij verbouwde daar boerenkool en spruitjes. En zomers sperzieboontjes en radijs,“ zeg ik.

“Ja,” beaamt ze. “En die aten we dan.”

Gisteren is mijn moeder vierennegentig jaar geworden. Het was de koudste negenentwintigste mei ooit.