Vorige week deed ik aan een televisiequiz mee en ik ben er nu pas een beetje van hersteld. Vrij ontspannen was ik ernaar toe gegaan en in het begin was het allemaal niet zo belangrijk wat er gebeurde, maar naarmate de avond vorderde veranderde er iets. Het begon op het echte leven te lijken. Het ging al lang niet meer om wat ik wist, maar om welk moment je de grote rode knop indrukte om je antwoord te geven. Doe je het te vroeg dan heb je de vraag nog niet helemaal goed gehoord, maar doe je het te laat, dan is iemand anders je voor. Het gaat om het juiste moment , want faal je dan mis je de hoofdprijs.

Terwijl ik meedeed voelde ik dat er iets in mijn leven was geweest dat er erg op leek. In mijn bestaan was altijd alles vanzelfsprekend en of het nu geluk was of kwaliteit kan ik in retrospectie niet zeggen, maar meestal beantwoordde ik de levensvragen goed. Was het niet het geval, dan kon ik het nog herstellen. Dat was tot de dag dat mijn PSA veel te hoog was en de uroloog zei dat ik kanker had. Ik herinner me die eerste bloedtest om mijn PSA te bepalen nog goed.

Na een vakantie besloot ik een arts te bezoeken. Marion had namelijk opgemerkt dat ik zo vaak moest plassen en zelf vond ik dat het altijd zo lang duurde eer ik mijn gereedschap weer in mijn broek op kon opbergen. Ik verspilde mijn tijd met eeuwig uitdruppelen. Er kwam maar geen eind aan. Oude mannen hebben dat wel vaker. Grote prostaat. Dus zorgen maakte ik me niet.

“Laten we ook een PSA bepalen,” stelde de arts voor.

Hij gaf me een geel formulier mee, dat lang op mijn bureau bleef liggen. De vraag was namelijk waar je naar toe gaat om bloed te prikken? Ik wist dat niet, had er nog nooit iets mee te maken gehad. Na twee maanden zocht ik het uit en ging ik, maar vervolgens vergat ik de arts te bellen om te informeren wat de uitslag was. Als er iets is, dan belt hij mij wel, dacht ik. Toen ik hem uiteindelijk twee maanden later opbelde, zei hij dat ze bij het bloedlab vergeten waren om de PSA te bepalen. Ik moest het opnieuw laten doen en hij stuurde me daarvoor nog een keer zo´n geel formulier. Omdat ik in het buitenland moest werken bleef het weer liggen en verdween het al snel onder een stapel nog te beantwoorden brieven en rekeningen. Toch schoot het me een week of vier later weer te binnen en ik ging opnieuw naar het laboratorium. Vervolgens ging ik weer op reis en ongeveer vier weken na het bloed afnemen belde ik tenslotte mijn arts.

“Het is veel te hoog, je moet naar een uroloog Ivan,” zei hij.

Heel wat mogelijkheden om op de rode knop te drukken heb ik in dat halve jaar laten lopen en toen ik uiteindelijk erop sloeg was het te laat want de kanker was al door het kapsel en had mijn prostaat verlaten. Wat was er met me gebeurd als ik wat adequater had gehandeld en wel op tijd geweest? Had een chirurg dan mijn prostaat er in zijn geheel uit kunnen halen en waren mijn vooruitzichten dan nu een stuk beter? Ik denk er liever niet over na, want het is volkomen hypothetisch. Waar ik wel eens over nadenk is waarom mijn arts mij niet belde. Nu was echter het onomkeerbare gebeurd en daar moet ik me bij neerleggen.

Mijn kleindochters weten al wat het onomkeerbare is. Dat is het verschil tussen melktanden en echte tanden. Helena van zeven legt het ook aan haar driejarige zus Katelijne uit als die bezorgd naar het gat in haar glimlach kijkt. Dat zit er omdat ze de tand er zelf uit heeft geforceerd.

“Het geeft niet,” hoor ik Helena zeggen. “Ik krijg weer nieuwe tanden. Bij jou gaan later ook de tandjes eruit, maar zorg dan dat het bij opa en oma gebeurt. Daar krijg je veel meer van de tandenfee dan thuis.”

Het mooie van jong zijn is dat alles nog omkeerbaar is, maar op een dag wegen je besluiten ineens zwaarder. Ik wilde niet naar de uitzending van de quiz kijken, maar deed het uiteindelijk toch en ja hoor, ik zag het gebeuren. Bij de vraag waarmee ik de hoofdprijs kon winnen zag ik hoe ik het antwoord wist, hoe mijn hand naar de rode knop ging, hoe ik aarzelde en mijn hand terugtrok, toen besloot toch te drukken, maar net te laat was.