Maandag om twee minuten over elf terwijl ik zwoegde aan een blog over klimaatverandering gingen de sirenes af. Het klonk anders dan de alarmoefening die elke eerste maandag van de maand plaats vindt. Trouwens het was al de vijftiende van de maand en het tijdstip klonk erg willekeurig. Dit moest wel de echte alarmfase rood zijn. Wat te doen? Ik keek op internet en daar las ik dat ik het nieuws in de gaten moest houden, maar er was zoveel waarover ik me zorgen maakte….

Moest ik weglopen, de kelder in of de deuren grondig sluiten? Vroeger, toen mijn vader nog Blokhoofd van de Bescherming Bevolking was – BB maar bij die afkorting dacht ik slechts aan de borsten van Brigitte Bardot en dat leek me als veertienjarige zo erg nog niet – kregen we training op school over wat te doen. We moesten zo snel we konden wegkruipen onder ons schooltafeltje om ons tegen de Russische bommen te beschermen.

Wat een blokhoofd precies was heeft mijn vader me nooit goed uit weten te leggen. Hij moest iets onduidelijks helpen uitvoeren bij het grote theaterstuk over de atoombom. Hij zei me dat ik me op moest geven als vrijwilliger bij de training want als slachtoffer verdiende je maar liefst twee gulden met rampje spelen.

Ik werd geschminkt en kreeg een wang met bloed erop waar de tanden doorheen staken opgeplakt. Later zag ik iets vergelijkbaars terug in de feestwinkel naast het eerste huis van Marion en mij in de Valkstraat in Utrecht, maar toen geloofden we allang niet meer in Sinterklaas, god of de Russen.

Code rood? Dat is het rapport van de IPCC – het Intergovernmental Panel on Climate Change. We moeten nu iets doen, anders gaat het behoorlijk mis en er komt geen kleur meer na rood. Nou ja  we kennen ook dieprood als we ongevaccineerd in een gebied met feestvierende vakantiegangers met meer dan 750 mensen naar een festival gaan, maar dat is toch echt niet vergelijkbaar.

Nadat ik begrepen had dat het geluid van de sirenes veroorzaakt werd door een storing probeerde ik de draad weer op te pakken van mijn bijdrage aan het vinden van een oplossing van de klimaatverandering en was er van overtuigd dat ik een rol zou kunnen spelen bij het doorgeven van de boodschap van het IPCC rapport. Waarom? Omdat ik drie kleindochters heb en ik voor hen en voor miljoenen andere kinderen mijn best wil doen de aarde leefbaar te houden. Ook al is het maar een klein beetje.

Als ik kijk naar wie er allemaal vanaf het eerste moment dat het rapport beschikbaar was met de vinger in de lucht zaten te hengelen om er iets over te vertellen, vermoed ik dat het allemaal jongens en meisjes waren die nooit door de juf of de meester uitgenodigd werden om iets te vertellen. Of ze ooit meer dan een tweet over het belangrijke onderwerp gelezen hadden of via de autoradio een paar verloren woorden had opgevangen, het maakte hen niet uit. Als ze aan het woord kwamen smeerden ze hun meningen over ons heen. En een mening is geen kennis, maar dat begrijpen veel mensen niet.

Het was maar goed dat ik veel meer tijd dan gedacht nodig had om alles over het rapport te lezen en nadat ik een week aan de blog gewerkt had besloot ik dat ik er maar van af moest zien.

Het bleef echter aan me knagen, want het gaat helemaal niet om een graad meer of minder in het jaar 2100, maar om hittegolven, eindeloze regenbuien, zeeën die stijgen, ijsbergen die smelten, en om het veranderende klimaat waardoor de balans tussen de natuur en het leven op aarde drastisch verstoord raakt en over de vraag of we dit ooit nog kunnen herstellen.

Het IPCC-rapport is een samenvatting van 14.000 nieuwe onderzoeken over klimaatverandering  en de vraag wat de belangrijkste factoren daarbij zijn. Duidelijker dan ooit is te zien dan het gedrag van de mens daarbij het belangrijkste is. Daar is inmiddels zelfs geen wetenschappelijke discussie meer over.

Het rapport is geen nieuws voor vrijblijvendheid en de borreltafel, maar aanleiding om samen te werken en er iets aan te doen. Wegkruipen onder je schoolbankje is niet genoeg. Reken er nu maar niet op dat de opwarming van de aarde zo maar zal stoppen Terwijl wij op de televisie de spectaculaire beelden van overstromingen, windhozen, en onblusbare branden  bekijken, fikt de wereld af. In het jaar 2100 zal de aarde tussen de 1,0 en de 5,7 graad warmer geworden zijn. Ver weg? Nee en het gebeurt onder onze ogen. Hoe kunnen mensen zonder diploma zeggen dat het allemaal wel meevalt? Het valt niet mee en het is een feit dat het gebeurt door het gedrag van mensen. Wat door de mens op gang is gekomen en nu zijn eigen weg gaat – het wegsmelten van de ijskappen, het ontdooien van de permafrost en het verdrogen van de oerwouden in het Amazonegebied – kan misschien ook door de mens gekeerd worden.

Dit rapport moet de basis vormen voor een lesprogramma voor elke laag in ons onderwijs. Bij een 4 of lager voor IPCC-kennis mag je wat mij betreft blijven zitten, want voor onze toekomst is behoorlijke kennis over de klimaatverandering essentieel. Dat kan nooit een bijvak zijn. En redacties van tijdschriften, televisieprogramma’s en digitale media moeten verplicht worden om de inhoud van hun producten daarop te toetsen. Hoe zo ondemocratisch? Je moet toch ook een rijbewijs halen voordat je aan het verkeer deel mag nemen. Waarom zou je dan wel zonder kennis over dit kernprobleem rond de toekomst van de aarde mee praten? Heb ik ook suggesties voor de overheid? Daar verwacht ik niet meer zoveel van. Dus die kan ik niet helpen. Die is onherroepelijk verloren gegaan.

Ik denk aan vijfde klas van de lagere school en meester Roskam vroeg wie boeken kon kaften. Ik had het nog nooit gedaan, maar ik stak zoals gebruikelijk mijn vinger op omdat de meester een hekel aan me had en ik toch nooit aan de beurt kwam. Precies die keer wel, maar ik wist van de klok en de klepel en zou er wel proefondervindelijk achter komen wat dat precies inhield. Ik moest bij het tafeltje van de meester ophalen wat ik erbij nodig had. Met het stevige maar lelijke bruine papier en enkele boeken liep ik terug naar mijn plaats in de klas. Achter me hoorde ik de kille stem van de meester: “Heb je daar geen schaar bij nodig?” Ik verstijfde, dacht bliksemsnel na hoe ik dit op moest lossen en zei quasi cool “Oh, dat scheur ik altijd”.

Zo graag wilde ik gehoord worden, maar ik was een kind. Nu steek ik weer mijn vinger op. Scheuren is niet goed genoeg. Ik voel me blokhoofd bij de bloggers-BB en jullie moeten naar me luisteren: ja, het is echt Code Rood en alle middelen zijn volgens mij (ja dit is een mening) geoorloofd om de klimaatverandering te bestrijden. Nu.