Wij hoorden hem in paniek boven huilen en renden achter elkaar de trap op. Zes jaar was hij ongeveer. Marion drukte hem tegen zich aan en droeg hem naar beneden, het licht van de wakkere wereld binnen, maar hij was niet uit zijn nachtmerrie te bevrijden. Ontroostbaar was hij en pas toen ik wat te drinken voor hem had gehaald en hij dat gulzig opdronk – met slokken zo hevig als even daarvoor nog het happen naar lucht tussen de paniek die hem in de nacht had overvallen was geweest – werd hij rustiger.

Was hij nog in de angstige wereld waarnaar hij ontvoerd was, of ontwaakte hij met de woorden van het verhaal waaruit we hem hadden gehaald?

“Jullie mogen niet ouder worden dan je nu bent, en oma niet en opa niet,” schokschouderde hij. “Tot ik achttien jaar ben en dan…”

Op dat moment leek het of zijn ogen weer echt gingen zien en hij veilig terugkeerde in onze wereld. Om de beurt liepen we met hem strak vastgeklemd door de huiskamer omdat we dat zelf ook wilden: voor altijd bij elkaar blijven.

Hij moet die nacht voor het eerst begrepen hebben wat sterfelijkheid is.

Zondag werd Kaja vijfenveertig. We lunchten samen met hem, zijn vrouw en drie kleindochters en deden het nummerspel. Hoe oud ben jij als ik twintig, dertig veertig ben. In het begin was het leuk, maar al snel wist ik dat ik niets meer kon zeggen zonder te liegen. We stopten ermee toen we beseften dat Kaja negentig moet worden om de vijfenveertigste verjaardag van Yuki, zijn jongste, mee te kunnen maken.

Het was een van de maaltijden, die je nooit meer wit vergeten. In mijn hart heb ik er een stuk of tien bewaard. Als in een Italiaanse film met iedereen waar je intens van houdt aan een lange tafel, langdurig pratend over de kleine dingen die het leven belangrijk maken, lachend en gelukkig. Daar kwam uiteindelijk een einde aan omdat Helena en Katelijne weer naar hun moeder moesten.

Op de parkeerplaats zei ik voor de grap tegen mijn zoon: “Nog 24 kilometer en dan heb ik 250.000 kilometer met mijn auto gereden.” Hij lachte, want hij behoort tot de paar familieleden die denken dat ik een wedstrijd met mijn C5 doe over wie het ‘t eerst opgeeft.

“En nu?”

Spontaan nam ik op dat moment een besluit. “Ik ga zoeken naar een andere auto om een wedstrijd mee te doen. Deze week las ik een Amerikaans onderzoek waaruit blijkt dat enzalutamide gemiddeld nog 40 maanden erbij doet.”

Hij keek me vragend aan en daarom ging ik in de overmoed die me overviel nog wat verder. “Er zijn natuurlijk altijd mensen die maar 20 maanden halen en zo het gemiddelde omlaag halen. Dan moet ik proberen het weer omhoog te brengen.”

Op dat moment leek het of ergens aan de linkerkant van mijn gezichtsbeeld een licht scheen. Ik keek ernaar en zag Helena met brede glimlach en tot spleetjes geknepen ogen naar me kijken, de woorden van mijn lippen lezend. Ze balde haar vuisten en zei “opa, opa. Is dat dat medicijn…”

Mijn kleindochter had een half jaar geleden gegoogeld en erover gelezen, me verteld dat ik het moest gaan gebruiken en gezegd dat ze 1000 euro spaargeld had en mee wilde betalen als het duur was en anders zou ze een inzamelingsactie beginnen.

“Ja,” antwoordde ik. “Een medicijn waarvan ik dacht dat het maar een maand of negen effectief kon zijn. En het blijkt me nu mogelijk veel langer te kunnen helpen.”

Er verscheen teleurstelling op haar gezicht. “O, ik dacht dat je erdoor zou genezen.”

“Er is niemand die nog geneest” kwam in me op en ik zei “Helena veertig maanden erbij is een eeuwigheid”.