Even geen kankerstukjes meer. Ik kan mijn pen beter gebruiken door te schrijven over de ziekte van onze politieke systemen, over hoe je die herkent, dan bestraalt, met hormonen behandelt, als het nog kan radicaal wegsnijdt en zo niet trakteert op een chemokuur. Tegen de plotselinge uitbraak van boze huiduitslag door wat we op twitter en televisie tegenkomen met razendsnelle uitzaaiingen naar onze hersenen bestaat nog geen remedie en ik denk dat we allemaal terugverlangen naar de redelijkheid van voorheen. Vermoedelijk zal ik door deze woorden bestempeld worden als een Gutmensch, iemand die zo naïef is dat hij nog de uitgangspunten voor een samenleving zoals vastgelegd de grondwet en talloze verdragen belangrijker vindt dan de realiteit van vluchtelingenstromen en integratie van en met mensen met een andere religie. Als dat zo is dan aanvaard ik dat graag als eretitel omdat ik liever niet behoor tot de cynici die het leuk vinden als de wereld ten onder gaat.
Ik heb wat ik over de wereld weet geleerd van de geschiedenis van mijn familie: drie van onze grote familie kwamen na de tweede wereldoorlog terug naar huis. De andere 67 zijn te vinden in het Yad Vashem holocaustarchief. Ik werd drie jaar na de bevrijding geboren in een tijd dat overal gezocht werd naar manieren om te zorgen dat zoiets nooit meer zou gebeuren en ik denk dat we in de jaren vijftig en zestig een raamwerk creëerden om als het kwaad uit die tijd weer de kop opstak dat snel te herkennen. We weten daardoor wat fascisme is en dat het gericht is op uitsluiting aan de hand van raciale, etnische, religieuze, seksuele en andere criteria, desnoods met geweld. Als je Gutmensch bent vind je dat slecht.
Over de vraag of de mens van nature slecht is en er regels nodig zijn om het kwade te beteugelen of juist van nature goed heb ik vaak nagedacht, maar ik weet dat elk mens juist allebei die kanten heeft, en afhankelijk van de omstandigheden waarin hij belandt zich zal gedragen. Daarvoor hebben we onderwijs en vrije meningsuiting nodig. Alleen als we bereid zijn onze eigen motieven te onderzoeken kunnen we met onszelf omgaan. Als scholen slechts beroepsopleidingen zijn hebben we gefaald, het zijn de plaatsen waar we echte mensen worden en onderwijs duurt een leven lang, wordt gedragen door nieuwsgierigheid naar hoe het echt in elkaar zit. Ben ik een Gutmensch als ik dat vind? OK. Graag gedaan.
Ik heb wat ik van de wereld weet geleerd tijdens mijn werk. Ik stond in Mali, waar de woestijn zich voortdurend uitbreidt omdat de geiten alles opvreten wat groeit en de bevolking toeneemt, maar de boeren hun geiten niet kunnen verkopen omdat het op de markt duurder is dan het goedkope gesubsidieerde rundvlees uit EU-landen, dat de armste dorpelingen zich niet kunnen veroorloven. Daar leerde ik dat de postkoloniale geschiedenis gemarkeerd wordt door consolidatie van de belangen van rijke landen. De machteloosheid en de woede is in de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Niet alleen in Mali. Op allerlei manieren is geprobeerd om iets aan de armoede te doen, maar het gaat om communicerende vaten. Wat er bij de een bijkomt, gaat er bij de ander vanaf en uiteindelijk verdween de goodwill voor ontwikkelingssamenwerking en wilden rijke landen er niet meer aan meewerken. Ben ik een Gutmensch als ik vind dat we door hadden moeten gaan met meer onderwijs, meer gezondheidszorg, meer transparantie van wat de politici met het ontwikkelingsgeld deden? OK. Dat moet dan maar.
Ik heb wat ik van de wereld weet geleerd in Bangladesh, het dichtstbevolkte land van de wereld, waar twee derde van de bevolking op het land werkt, waar de zeespiegel stijgt door de opwarming van de aarde en er steeds meer overstromingen zijn, waar 90 procent van de mensen onder de armoedegrens zit en waar ik baby’s zag sterven aan gewone zomerdiarree en schurft. Tegelijkertijd houden de multinationale zaadproducenten, die ook de bestrijdingsmiddelen aan de boeren leveren met satellieten in de gaten hoe de oogst uit zal vallen om de rijst op te kunnen slaan voor wanneer die het meest op zal leveren. Ongelijkheid verdeelt de wereld en maakt haar gevoelig voor religies die zich laten leiden door profeten die het over recht en onrecht hebben en de profeten die ‘sla op mijn andere wang’ prediken die doen het waar de wanhoop steeds groter wordt al lang niet meer zo goed. De armoede golft over de grenzen van Bangladesh heen en druppelt overal op de aardbol door, net als die uit andere landen. Van Rome tot Parijs staan de mannen die geld naar de familieleden in de hutten in Bangladesh sturen. Ze willen aan onze kinderen parachuutjes verkopen die je de lucht in kunt schieten en houden de toeristen onvoorstelbaar goedkope Pashmina sjaals voor. De problemen in arme landen en de boosheid over hun lot los je samen op en niet door het bouwen van muren. Ben ik een Gutmensch als ik dat denk? Het moet maar en ik ga dat woord steeds fijner vinden. Nog erger: ik behoor ook nog bij de elite want ik heb geneeskunde en antropologie gestudeerd, ben gepromoveerd, heb in Nederland en in het buitenland gewerkt en ben benoemd tot Officier in de orde van Oranje-Nassau. Ik ben dus een elitaire Gutmensch, maar ik verzeker u dat ik niet het moreel gelijk aan mijn zijde heb en ik kijk op niemand neer, want ik heb op school geleerd om aan alles te twijfelen. En het zal wel politiek correctheid genoemd worden als ik denk dat de basisregels voor het oplossen van zulke problemen gebaseerd moet zijn op menselijkheid, omdat anders de onmenselijkheid die mijn familie in de vorige wereldoorlog fataal werd een steeds grotere kans krijgt zich in al haar lelijkheid opnieuw te manifesteren.
Als we de bewoners van onze wereld op willen delen in boze witte mannen en gutmenschen, dan wil ik natuurlijk wel liever een Gutmensch genoemd worden, maar net als met goed en kwaad is iedereen ook niet alleen ‘gut of ‘boos en wit’. We hebben die twee kanten in ons –dat geldt ook voor vrouwen – en zullen ons kompas zuiver moeten houden en niet de politici met de simpele oplossingen volgen.
Tot iedereen met kanker wil ik dit zeggen: zolang we leven hebben we nog de verantwoordelijkheid om ons zorgen te maken over de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Ga in maart stemmen op een Gutmensch.
Fantastisch stuk Ivan, ik sluit mij van harte bij je aan een Gutmensch te zijn. Misschien komt het omdat ik van hetzelfde bouwjaar ben en dezelfde naoorlogse sfeer heb geproefd: dat nooit meer, was het motto en dat moet het weer zijn: dat nooit meer!!!
Hello Ivan
Keep up doing the good work!
Yours
Beat Wolffers
IK onderschrijf deze tekst recht van harte Ivan!
Top!
Dat heeft u mooi verwoordt.
Ik ben ook een Gutmensch. Even oud en maak mij evenveel zorgen. Wij hebben nog leren lezen Ivan. Ik lees nu de zijderoute en lees alleen maar over oorlogen etc. Het gras bij de buren is altijd groener, alleen raakt nu het groene gras op. In het jaar 800 na Chr. Maakte iedereen zich druk over het smelten van de ijskappen en het stijgen van het zeewater. Nu hebben wij alles gehad dacht ik. Werkelijk alles herhaalt zich. Nu potentaten links en rechts van ons en schreeuwers in Europa. Wat zijn wij in een prachtige tijd geboren, dat realiseer ik mij iedere dag. En het wordt weer lente.
Beste Ivan, stemmen, stemmen op een gutmensch? Dan moet ieder mens zich dus ernstig verdiepen of deze mogelijke kandidaat zich aan zijn woord gestand kan houden of dat deze het politieke spel zo beheerst dat hij eenieder een rad voor ogen draait(geschiedenis is weinig belovend). Naar mijn mening zit je bij stemmen al in de politieke trein, waar gaat die heen? Geschiedenis leert: de afgrond in, dient namelijk niet het volk met volle overgave, althans zo lijkt het. Geschiedenis liegt niet. Ik heb zeer weinig fiducie in politiek. Politiek dient te vaak het grote geld. Wie wil daar nu niet van meegenieten, weinige die sober en bescheidenheid vanuit het hart prevaleren, velen die sober en koud in de samenleving staan, op de rand van kunnen. Nee stemmen is om de drommel niet makkelijk. Veel mensen zullen twijfelen, deze kunnen beter niet stemmen?
Wat een mooi stuk!!!!!
Dank Ivan,
Een verademing, deze wereldwijde blik op de wereld en mensheid, als tegengeluid voor de trumpiaans grove gebektheid.
Er schiet me een gedachte binnen: Een Gutmensch ben je niet, maar dat word je. Daar moet je hard voor werken, studeren, socialiseren, filosoferen, gedachten delen, gevoelens uiten en herkennen, op reis gaan, van perspectief wisselen, je inzicht scherpen, de boeken lezen, de media kiezen en de bronnen aanboren. Het helpt om de juiste mensen tegen te komen en/of te kiezen. Om open te staan en je eigen gedachten en ideeën te delen. Bijvoorbeeld op zo’n blog. En inderdaad: zolang er leven is, is er hoop. De generaties na ons verdienen het dat wij het beste uit onszelf naar boven halen. Daar hebben wij zelf baat bij, maar de generaties na ons nog veel meer.
Stemmen dus op wat je graag wil. En als je het niet weet, stem dan in ieder geval tegen dat wat je niet wil. En alsjeblieft, wees een Gutmensch, wat dat voor jou ook mag betekenen.
Het stelt mij altijd wel enigszins gerust dat we sinds 1945 de Verenigde Naties hebben. Er wordt nu in ieder geval wereldwijd overleg gepleegd. Bovendien zijn anno 2017 de meeste landen economisch van elkaar afhankelijk. Tenminste één voordeeltje van die krankzinnige overwaardering van de economie: er kan op diverse manieren op een redelijk beschaafde manier op elkaars vingers worden getikt……hoop ik dan maar. Maar wat te doen tegen mensen die nog steeds beweren “dat de wereld plat is “? Bij wie iedere vorm van introspectie ontbreekt. Bij wie naar mijn mening zelfs een gemiddelde intelligentie ontbreekt. Mensen die met oogkleppen als olifanten door porseleinkasten denderen. Ze hebben altijd bestaan, ze bestaan en zullen altijd weer geboren worden helaas. Het zijn vrijwel altijd machtsbeluste mannen tussen de 18 en de 70 die de boel verpesten voor de anderen.
Ondanks alles is er gelukkig op veel gebieden een duidelijk opgaande lijn vanaf de Prehistorie. 🙂 Het leven is inmiddels wel stukken gecompliceerder geworden. Door auto- en vliegverkeer, tv, pc, mobiele telefonie, de gek-makende overdaad aan artikelen. Vroeger…lang geleden…:) …. ( ik ben van januari 1952) kon je hooguit 2 soorten tandenborstels ( hard en zacht ) kopen en drie soorten tandpasta. Nu is een heel schap in de supermarkt of drogisterij ervoor gereserveerd. Mijn kleinkinderen worden overladen met informatie, terwijl wij ons verheugden op 1x per week Pipo de Clown. Maar de lente is gelukkig altijd als vanouds ! 🙂 Hoera!
Bedankt Ivan voor dit prachtig geschreven stuk. De inhoud maakt dat ik me weer sterk voel om tegen de “boze” stroom in te zwemmen en een positief geluid te laten horen….ik hoop dat veel mensen dit stuk zullen lezen en het als een bemoediging zullen ervaren! Dank!
PS. Ik heb in de jaren 70 nog les van je gehad op de kleuterkweek in Utrecht….goede herinneringen aan!
Ik lees met veel genoegen je stukjes! Deze was ook weer geweldig. Ze komen altijd recht uit het hart!
Ik wacht alweer op je volgende!
Hartelijke groeten
Corry
Ik stem op jou, Ivan !, grapje met waarheidsgehalte, en ben eigenlijk maar blij dat je niet in de politiek zit. Dat is een erg apart stukje wereld, neutraal gezegd ! Jij doet ons hier goed, belangrijk … dank weer daarvoor ! en je inspireert ons, in elk geval mij, een Gutmensch te willen zijn, te worden, te blijven, zo mogelijk.
Ik stem vanaf de oprichting op de Partij voor de Dieren. Een land dat in beginsel goed is voor dieren, is dat ook voor mensen. Een partij door en van mensen die het bewustwordingsproces hebben doorgemaakt dat dieren onze bescherming heel hard nodig hebben, is ook goed voor mensen. Dierenwelzijn is verweven met alle takken van de samenleving. Als het met dieren goed gaat, zal dat doorwerken in alles. En dan komen “ze” ( de onwetenden met het geweten in de maag) altijd aankakken met jamaaarrrr… Hitler was toch ook zo goed voor zijn honden en was toch ook vegetariër? Welaan, de man at slechts incidenteel vegetarisch en dat dan nog slechts op dringend advies van zijn geneesheren, omdat hij leed aan exceptionele flatulentie. En die herdershonden daar zorgde hij echt niet zelf voor.
Dankjewel dankjewel wat n erg mooi stuk het inspireert me en zet aan tot actie, zolang we leven!
Heel goed beschreven. We leven in een krankzinnige wereld. We moeten juist meer voor elkaar open staan en als je het zelf goed hebt gun het dan ook een ander. Sterkte met alles. Mirjam.
Betekent de eerste zin dat het dagboek voorlopig even geen vervolg kent?
Dank
Zoals de Belgen zeggen: ‘in uitgesteld relais’ ook een reactie uit Groningen.
Inderdaad, tegen de stroom in, met alweer 3 jaar na die verkiezingen, met nog meer grofheid, en tóch (ook ik kreeg twee maanden geleden de diagnose prostaatkanker): doorgaan, geloven, doen, liefhebben!