Hoera, de ochtendkrant vertelt hoe we 40.000 kankerdiagnoses gaan voorkomen. Vooral door niet te roken, maar ook verkeerd eten zorgt voor 9500 kankergevallen per jaar, overgewicht 3600, alcohol 2900 en gebrek aan beweging 2100. Proberen we niet ons hele leven lang al gezond te eten? Gaan we dat na dit bericht nog beter doen?

Vroeger verzette ik me tegen voeding die goed voor me was. Ik was vier mijn moeder kreeg een tweeling en ik schreeuwde om aandacht, maar wist niet wat je dan moet zeggen. Daarom weigerde ik te eten, at nooit meer groente behalve sperziebonen en appelmoes. Ik was sterk en heb dat tot ik uit huis ging volgehouden. Daarna was ik ineens een gemakkelijke eter, op de consumptie van uien na. Als die door het eten vermengd waren maakte ik er enorm veel werk van ze ertussen uit te halen. Ook dat verdween als sneeuw voor de zon toen ik na altijd de Indische maaltijden van mijn schoonmoeder te hebben geprezen van Marion hoorde dat zij de uien heel fijn sneed en met de knoflookpers bewerkte. Vanaf dat moment was ik een brave jongen en at gezond. Wel heb ik nadat ik hoorde prostaatkanker te hebben vaak gedacht aan die momenten tussen mijn moeder en mij, dat ik de spinazie of de andijvie weigerde en zij aandrong. Zij weet het nu niet meer, zoals ze alles vergeet en zegt dat ik altijd een goede eter was.

Ik heb me proberen te verdiepen in de samenhang tussen gezonde voeding en kanker, want het heeft geen zin om je bij een van de partijen te scharen: zij die denken dat het allemaal onzin is of zij die voor elke kwaal een speciaal product weten dat alle ontspoorde cellen kalmeert. Onlangs werd me gevraagd om iets te schrijven over voeding en kanker. Alsof ik daar iets vanaf weet. Het is bij het ontstaan van kanker net als bij het neerstorten van een vliegtuig. Je moet de zwarte doos hebben om te weten wat er gebeurd is, maar meestal wordt nooit helemaal duidelijk wat er nu precies plaats vond waardoor jouw cellen op hol geslagen zijn. In tegenstelling tot vliegtuigen waar er meestal toch wel iets van een redelijke hypothese over de ramp kan worden geformuleerd, zijn er in de menselijke biologiedoos teveel onopgeloste mysteries. Het enige dat wel heel duidelijk is, is dat als je iets eet waarvan bekend is dat het de kans op het krijgen van kanker aanzienlijk verhoogt het misschien bij jou ook het proces van de celdeling verstoort. Bij twijfel niet in je mond stoppen dus. Maar andersom, voedsel waardoor je gevrijwaard zal blijven van kanker of wanneer je kanker hebt je zal helpen om langer te leven, dat is een moeras van meningen en halve interpretaties.

Natuurlijk heb ik toen ik hoorde dat ik kanker kreeg en een arts me wees op de geheime kracht van lycopeen zijn advies opgevolgd om meer tomaten te eten. Het zit in de mooie rode kleur van de vruchten, maar je moet er flink veel van naar binnen werken en dan nog weet je niet goed wat je aan het doen bent. Veel kwaad kon het me echter niet doen. Ik herinner me dat ik een jaar nadat ik de diagnose prostaatkanker hoorde – iets dat elk jaar met kerst samenvalt – de gasten trakteerde op een feestdiner van een amuse van door mijzelf (zon)gedroogde cherrytomaatjes, vooraf een heldere tomatensoep, als hoofdgerecht gevulde tomaten en toe tomatenijs. Op een gegeven moment kwamen de tomaten me de neus uit. Een kilo per dag en liefst als saus. Ik red het niet.

Maar niet getreurd, ik stapte over op broccoli dat veel sulforafaan bevat en zou helpen tegen kanker. Er zijn onderzoekjes waarbij broccoli-extract bij muizen met borstkanker geïnjecteerd werd en hop de stamcellen waaruit de kankercellen zich ontwikkelen namen in aantal af. Het is onderzoek dat in 2010 gepubliceerd werd, maar ik heb er nooit meer iets over gehoord. Ik geloof niets van de verhalen over het geheimhouden van zulk onderzoek, het omkopen van onderzoekers om hun baanbrekende uitvindingen niet bekend te maken omdat anders de farmaceutische industrie zonder werk zou komen te zitten. Op elke twee onderzoekers is er minstens eentje goudeerlijk en de liquidaties in Amsterdam zijn niet gericht tegen onderzoekers die opkomen voor het eten broccoli. Wel nee, iedereen – met of zonder dyslexie – mag als hij iets leest en vindt het internet volschrijven over de voordelen van deze groente.

Mijn bord ligt behalve met broccoli vol met prei, knoflook – leverancier van het antibioticum allicine -, spruitjes, bloemkool, boerenkoolbladeren, want ik ben nu eenmaal vegetariër. Al heel wat jaren heb ik geen bruine bolus meer gezien. Het is altijd groen. Omdat ik twaalf jaar nadat de kanker bij me werd vastgesteld nog steeds leef wordt echter regelmatig gedacht dat ik het recept heb tegen die razende wildgroei in mijn lichaam, maar het duurt gewoon een tijdje voor je aan prostaatkanker dood gaat. Het komt wel dichterbij, maar ik ben er nog en ik heb geen speciale kennis of inzichten.

Wetenschap is een bedrijf. En grondig de invloed van de voeding op het ontstaan van kanker onderzoeken is moeilijk.  Wat je wel kunt doen is andersom beginnen. Je benadert een groep mensen met kanker en informeert naar hun eetgewoonten en dan kijk je ook nog naar een willekeurige groep mensen zonder kanker die wat karakteristieken betreft enigszins overeenkomen met de kankerlijers. Dan zie je misschien dat er samenhang is, maar dat bewijst niet dat goede voeding het niet krijgen van kanker heeftveroorzaakt. De mensen die groenten eten, bewegen misschien ook meer, zijn mogelijk gelukkiger, hebben minder stress omdat ze een beter inkomen hebben. Wie zal het zeggen en wie kan de samenleving zo goed lezen om er één draadje uit te trekken dat naar de simplistische waarheid leidt? De universiteit moet van dat grote onderzoek een leuk persbericht maken en pikt de onderdelen eruit die de mensen leuk zullen vinden, anders zal geen krant er iets mee doen. Gaat men er dan nog over twitteren ook, dan is al die kennis teruggebracht tot een paar woorden: tomaten goed tegen kanker, sojaproducten goed tegen kanker, broccoli goed tegen kanker, spruitjes goed tegen kanker. Is dat erg? Nee, want als jij groenten wil eten moet je dat gewoon doen. Het kan helemaal geen kwaad en je hoeft je niet te schamen omdat je hoopt dat het je van de kanker af zal helpen, terwijl wetenschappers in kranten schrijven dat je eigenlijk een sukkel bent dat je het gelooft.

Er is echter wel degelijk onderzoeksmateriaal beschikbaar dat een verband laat zien tussen leefstijl en kanker, maar het gaat om zoveel verschillende factoren, dat het ondoenlijk is om er eentje uit te halen en op het schild te hijsen. Een ongezonde leefstijl, dat wil zeggen weinig bewegen, te weinig verse groente en fruit, te weinig slapen, te veel stress, roken, te veel alcohol, zorgt wel op den duur voor overgewicht, teveel verkeerd vet op de verkeerde plekken en het metaboolsyndroom en dat weer heeft een laaggradige chronische infectie in je lichaam tot gevolg waardoor het afweersysteem van mensen op den duur uitgeput raakt en er allerlei vervelende ziekten waaronder ook kanker kunnen ontstaan.

Aan een gezonde leefstijl is nooit iemand overleden voor het zijn tijd was. Ik heb kanker gekregen ondanks een gezonde leefstijl en mijn zwarte doos ligt helaas nog in het moeras waarin ik ben neergestort en is onvindbaar. Bovendien kan het me niet schelen dat ik kanker heb en hoef ik geen advies over wat ik in mijn mond stop. Ik eet om te leven niet om te voorkomen dat ik dood ga en ik ga dat artikel dat men van me gevraagd heeft nooit schrijven. Ik heb wel wat beters te doen. In de keuken wacht een klein meisje dat liedjes met me wil zingen.