Het is zes uur in de ochtend en Katelijne zegt: “Opa u moet vandaag tien boekjes voorlezen.” Even later zitten we, allebei in een kamerjas, aan de keukentafel met voor ons een stevige stapel meesterwerken uit de kast literatuur voor vierjarigen. Ik hoor buiten vogels de lente vieren. Ze zijn begonnen met een nieuwe cyclus van het leven. Meer zon, meer licht, meer groen, meer rupsen en wormen, meer getsjilp, meer mannetjes die het hoogste lied zingen, meer verleiding, meer jonge dieren en geen van die dieren denkt ooit aan de dood.

Omdat we die middag naar Artis zullen gaan heeft mijn kleindochter vooral boeken over dieren gekozen. Ik begin met ´Eén jaar in Artis´ uit de gouden boekjes reeks. Het olifantje Mumba wordt één jaar en zijn zusje Yindee neemt hem mee langs de andere dieren in de dierentuin die ook één jaar  zijn. Yindee en Mumba gaan langs de leeuwen die twintig jaar kunnen worden, langs de schilpadden die de 150 soms halen, langs de gorilla’s die gemiddeld 35 jaar, de mandrils die 40 jaar, de pelikanen die 30 jaar, de wolven die 13 tot 20 jaar worden en ze bezoeken ook nog even in het aquarium de oudste verpleegsterhaai in Artis die 45 jaar is.

Dan wordt het boekje filosofisch. Mumba vraagt aan zijn zusje of als die dieren allemaal één jaar zijn, maar de levensduur verschilt, je op je eerste verjaardag nu oud of jong bent. Yindee redt zich aardig voor een olifant en legt uit dat olifanten gemiddeld zestig jaar worden en daarom is Mumba nog jong. De atlasvlinder wordt hoogstens vijf dagen oud en die is na een dag dus al groot. Ik zou er ook nog wel iets over aan Katelijne willen vertellen, maar ze heeft geen vragen en wil alleen maar dat ik voorlees. Het geluid van mijn stem in de vroege ochtend is belangrijker dan de boodschap.

Als ik de vraag van Mumba zou moeten beantwoorden wist ik er trouwens niet zo goed raad mee. Ik voel me wel ouder dan toen ik twintig of dertig was, maar niet echt veel ouder dan op mijn vijftigste. Onderzoek naar hoe oud mensen zich voelen laat zien dat we altijd een jaar of twintig achter de feiten aan lopen. Daarom raken we ook in de war als we opeens met de kwalen en gebreken van het ouder worden te maken krijgen. Het perspectief tot de leeftijd die je zult bereiken blijft echter een mysterie en pas als de dokter kanker zegt wordt er een tip van de sluier opgelicht. Plotseling is het dichtbij.

Voor we naar de dierentuin gaan lunchen we samen met Kaja, onze zoon. Hij is buitengewoon druk, gaat de volgende dag op vakantie en wil zijn dochter nog zien. We eten taart en Katelijne lacht uitbundig terwijl haar vader haar kietelt. Als hij afscheid neemt en wij naar Artis willen vertrekken begint ze echter hartverscheurend te huilen. “Papa, mijn papa,”  roept ze telkens. “Ik wil bij mijn papa blijven.” Hij is 41 jaar en ik mag aannemen dat ze hem nog een tijd mee zal maken, maar ze huilt alsof ze hem nooit meer zal zien. Omdat ik de auto bestuur en zij achterin zit, ziet ze niet dat ik erdoor van slag ben geraakt. Ik kan aan niets anders meer denken dan hoe het moet zijn als je iemand nooit meer zal zien. Nooit meer!

Bij de ingang van Artis is Katelijne weer blij – alsof er niets gebeurd is – en we beginnen enthousiast aan onze rondgang die duurt tot sluitingstijd. We kijken vergeefs bij het hok van de zwarte panter die bij elk bezoek dat we aan de dierentuin brachten meer ging hoesten. Al van ver konden we het geluid meestal horen dat het meest leek op dat van een oude man of vrouw die zijn versleten longen eruit probeerde te blaffen. “Waar is de zwarte panter”” vraagt Katelijne. Wij gaan ervan uit dat hij in zijn hok ligt te slapen en leggen uit dat het misschien nog wat te koud voor hem is.

Twee uur later komen we op weg van de vlinders naar de krokodillen nog een keer langs het hok van de zwarte kat en Katelijne vraagt opnieuw naar het dier. “Die is dood,” zegt een mevrouw die met haar kind in de buurt staat. Ze wijst op een bord dat we eerder over het hoofd hebben gezien. Inaja, de zwarte panter is op 18 februari overleden. Het dier is 20 jaar geworden, erg oud voor panters die meestal niet meer dan een jaar of twaalf halen.

Dat zou ik ook wel willen, acht twintigste langer leven dan de plus minus 80 waar mannen zonder pech door prostaatkanker recht op denken te hebben. Dan word ik 135 en als ik ook echt zo oud ben zullen Helena en Katelijne respectievelijk 78 en 74 jaar zijn. Samen zullen we door de dierentuin lopen en de dieren tellen die ons ontvallen zijn. Wat kan ik doen om te voorkomen dat ze niet op een dag ergens in een aula zitten waar de mensen doodstil wachten op niets en mijn kleindochters beseffen dat we elkaar nooit meer zullen zien? Echt nooit meer.